WRR: Eén verzekering ­voor alle werkenden bij arbeidsuitval

Vaste krachten, flexwerkers en zelfs zelfstandigen: heel werkend Nederland moet dezelfde basisverzekering voor arbeidsongeschiktheid krijgen. Daarvoor pleit de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) – een belangrijk adviesorgaan van de regering – in een nieuw rapport.

Volgens het advies is het sociale zekerheidsstelsel nu niet ingericht op het grote aantal zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers). Om die groep ook sociale zekerheid te bieden, moet het het stelsel grondig worden hervormd.

De WRR wijst erop dat veel van de 1,1 miljoen zzp’ers onverzekerd zijn. Deze zelfstandigen zijn niet aangesloten bij de collectieve arbeidsongeschiktheidsverzekering van een werkgever, en vier van de tien hebben zelf niets geregeld. Ziek worden brengt hen dan al snel in de bijstand.

Dat heeft niet alleen gevolgen voor henzelf, aldus de WRR: des te minder mensen deelnemen aan collectieve arbeidsongeschiktheidsverzekeringen, des te hoger de premies daarvoor zijn. De raad vreest dat het stelsel op den duur financieel niet houdbaar is als er niets verandert.

Precies deze overwegingen brachten een adviescommissie onder leiding van CDA’er Hans Borstlap afgelopen najaar tot zo’n basisverzekering. Dat was een tussenrapportage, later deze maand komt de eindversie.

Verplichte verzekering speciaal voor zzp’ers

Samen met vakbonden en werk­geversorganisaties is de verantwoordelijk minister Wouter Koolmees (sociale zaken, D66) onlangs juist een andere weg ingeslagen: een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering speciaal voor zzp’ers. Dat plan is onderdeel van het pensioenakkoord dat overheid en sociale partners afgelopen zomer hebben gesloten.

Maar dat leidde direct tot onvrede bij de zzp’ers zelf. De verschillende belangenverenigingen waren stellig: wij hebben hier niet om gevraagd, we zaten niet eens aan tafel bij de onderhandelingen over dat pensioen­akkoord. Bovendien is een arbeidsongeschiktheidsverzekering duurder als die niet voor iedereen op dezelfde wijze wordt geregeld.

Een van de grootste organisaties, de Werkvereniging, bepleitte daarom vorig jaar al een verzekering die losstaat van iemands contractvorm. Gisteren vroeg de Werkvereniging er opnieuw om bij de minister, dit keer gesteund door onder meer zzp’ers in de bouw en freelancemuzikanten – samen goed voor, naar eigen zeggen, 250.000 zelfstandige ondernemers.

Onder sociale zekerheid vallen ook bescherming tegen onvoldoende scholing, werkloosheid en ouderdom (pensioen). Ook daarvoor wil de WRR een ‘contractneutraal’ stelsel. Bovenop die basiszekerheden kunnen mensen zich dan naar believen extra verzekeren. Schaalvoordelen, heel Nederland in één verzekering – maken de premie volgens de onderzoekers relatief laag.

‘Het is cruciaal dat het gebeurt, wij geven de richting aan’

Projectcoördinator van de WRR, hoogleraar Monique Kremer, benadrukt dat de Raad geen concreet uitgewerkt plan heeft. “Dat is verder aan de politiek en de sociale partners.” De financiering zou ervoor op zijn kop gezet moeten worden. En de rol van sociale partners aan de cao-tafel zal misschien iets veranderen. Kremer: “Wel is het cruciaal dát het gebeurt. Wij geven de richting aan waarin het moet gaan.”

Ze is zich ervan bewust dat ook ­deze ‘verplichte verzekering voor ­iedereen’ weerstand kan oproepen bij een aantal zelfstandigen. Vermogende zzp’ers zien alle overheidsbemoeienis misschien eerder als betutteling. Kremer: “Wij weten ook dat dé zzp’er niet bestaat. De één zal enorm blij zijn met een goedkope verzekering, de ander niet.” En voor wie zijn autonomie koestert: extra verzekeren tegen een hogere premie wil de raad niet verplichten.

Intussen werkt de Stichting van de Arbeid, het overlegorgaan van werkgevers en werknemers, al aan een verplichte verzekering voor zzp’ers – de afspraak uit het pensioenakkoord. Zij heeft gisteren overlegd met voorstanders van de algemene basisverzekering voor iedereen. “Wij hebben dat met interesse aangehoord, maar ook vragen gesteld over de uitvoerbaarheid daarvan”, aldus een woordvoerder van de stichting.

Lees ook:

Veertig procent van de zzp’ers heeft niks geregeld voor langdurige werkuitval

Dat zzp’ers vaak geen arbeidsongeschiktheidsverzekering hebben, was al bekend. Nu blijkt dat 40 procent helemaal niets geregeld heeft.

Zzp’ers niet blij met verplichte verzekering: ‘Zo duw je zzp’ers loondienst in’

De invulling van de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering is nog niet bekend, maar zzp’ers zijn nu al ongerust.